5 minuty czytania
W obliczu rosnących wymagań dotyczących zrównoważonego rozwoju i presji na redukcję emisji CO₂, zarządzanie flotą pojazdów staje się wyzwaniem o strategicznym znaczeniu dla każdego przedsiębiorstwa. Kwestia emisji dwutlenku węgla nie jest już tylko tematem dyskusji ekologicznych, ale fundamentalnym elementem strategii biznesowej, mającym bezpośredni wpływ na wizerunek firmy, jej koszty operacyjne, a także zgodność z przepisami. Skuteczne monitorowanie i raportowanie emisji CO₂ we flocie to dziś konieczność, która umożliwia nie tylko spełnienie wymogów regulacyjnych, ale przede wszystkim świadome zarządzanie i zmniejszenie śladu węglowego swojej działalności.
Dyrektywa CSRD – nowy wymiar sprawozdawczości
Kluczowym katalizatorem zmian w podejściu do emisji jest unijna dyrektywa w sprawie sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (CSRD – skrót od angielskiego Corporate Sustainability Reporting Directive). Weszła ona w życie w styczniu 2025 roku i nakłada na wybrane firmy obowiązek ujawniania szczegółowych informacji na temat wpływu ich działalności na ludzi i środowisko. Dyrektywa ta wymaga także ustalania celów redukcji emisji dwutlenku węgla i wdrażania skutecznych działań w tym zakresie. Choć na początku dotyczy największych podmiotów, jej wpływ rozszerzy się w kolejnych latach na coraz więcej przedsiębiorstw, w tym także na mniejsze firmy, które muszą dostarczać dane dotyczące emisji swoim większym partnerom biznesowym (chodzi tu o raporty dotyczące emisji zakresu 3). Możliwość przedstawienia dokładnych danych dotyczących emisji CO₂ staje się zatem istotnym czynnikiem budującym przewagę konkurencyjną.
Dyrektywa CSRD wymaga raportowania zarówno emisji zakresu 1, czyli tych bezpośrednich (np. ze spalania paliwa w pojazdach spalinowych), jak i emisji zakresu 2, będących pośrednimi emisjami z zakupu energii elektrycznej (np. do ładowania pojazdów elektrycznych). Firmy zobowiązane są do przedstawiania rocznej ilości wyemitowanych gazów cieplarnianych w tonach ekwiwalentu dwutlenku węgla (CO₂-e).
| Rodzaj emisji | Opis | Przykład dla floty |
|---|---|---|
| Zakres 1 | Emisje bezpośrednie generowane przez źródła kontrolowane przez firmę. | Spaliny z silników diesla/benzyny w swojej flocie. |
| Zakres 2 | Emisje pośrednie wynikające z zakupu energii (ciepła, prądu) zużytej przez firmę. | Zużycie energii elektrycznej do ładowania pojazdów elektrycznych. |
| Zakres 3 | Inne emisje pośrednie w całym łańcuchu wartości (górny i dolny bieg). | Emisje generowane przez podwykonawców świadczących usługi transportowe. |
Obliczanie śladu węglowego floty: od teorii do praktyki
Aby efektywnie zredukować emisję CO₂ we flocie, kluczowe jest jej precyzyjne obliczanie. Istnieją dwie główne metody:
- Metoda oparta na zużyciu paliwa: Jest to najbardziej dokładny sposób. Polega na pomnożeniu ilości zużytego paliwa przez odpowiedni wskaźnik emisji CO₂.
- 1 litr oleju napędowego generuje 2,68 kg CO₂.
- 1 litr benzyny generuje 2,31 kg CO₂.
- 1 litr LPG generuje 1,51 kg CO₂.
- Metoda oparta na pokonanym dystansie: Stosuje się ją, gdy brakuje szczegółowych danych dotyczących paliwa. Wymaga ona wprowadzenia dodatkowych informacji, takich jak typ paliwa, średnie zużycie paliwa lub energii, a także klasa pojazdu.
Precyzyjne monitorowanie emisji pozwala raportować nie tylko ogólny poziom emisji CO₂, ale także analizować, gdzie i dlaczego powstaje niepotrzebna emisja. Posiadanie certyfikowanego raportu dotyczącego emisji CO₂ (np. zgodnego z metodologią protokołu GHG) buduje wiarygodność i transparentność przedsiębiorstwa w zakresie zrównoważonego rozwoju.
Skuteczne działania na rzecz dekarbonizacji floty
Redukcja emisji CO₂ we flocie wymaga kompleksowego podejścia i zaangażowania na wielu płaszczyznach. Nie jest to tylko kwestia wymiany pojazdów na pojazdy elektryczne, ale szereg działań mających na celu zmniejszenie emisji CO₂ na co dzień.
Oto kluczowe strategie w zarządzaniu flotą pojazdów ukierunkowane na dekarbonizację:
- optymalizacja tras i planowanie podróży: Redukcja zbędnych kilometrów, unikanie emisji wynikających z pustych przebiegów, a także promowanie spotkań online zamiast podróży służbowych,
- kształtowanie stylu jazdy kierowców: Agresywny styl jazdy (np. ostre hamowanie, gwałtowne przyspieszanie) znacząco zwiększa zużycie paliwa i poziom emisji CO₂. Monitorowanie i edukacja kierowców, a także systemy grywalizacji, mogą realnie przyczynić się do zmniejszenia emisji,
- wybór pojazdów: Inwestycje w pojazdy elektryczne i hybrydowe (PHEV, BEV) są największym krokiem w kierunku ograniczenia emisji CO₂ we flocie. Ważne jest także wybieranie pojazdów o niższym deklarowanym spalaniu (cykle WLTP) oraz unikanie specyfikacji, które zwiększają emisje (np. większe koła, haki holownicze),
- odpowiednie ogumienie i ciśnienie w oponach: Opony o niskim oporze toczenia oraz regularne sprawdzanie ciśnienia w oponach mają bezpośredni wpływ na zużycie paliwa i emisje gazów,
- inwestycje w odnawialne źródła energii (OZE): Ładowanie pojazdów elektrycznych „zieloną” energią (np. z instalacji fotowoltaicznych) zapewnia prawdziwą redukcję śladu węglowego, wykraczającą poza samą flotę,
- edukacja i motywacja pracowników: Sukces dekarbonizacji zależy od zaangażowania całego zespołu. Programy edukacyjne i motywacyjne, a także grywalizacja, mogą skutecznie zmienić nawyki kierowców i zwiększyć świadomość ekologiczną.
Telematyka jako fundament zrównoważonego zarządzania flotą
Współczesne rozwiązania do zarządzania flotą, oparte na telematyce, stanowią nieocenione narzędzie do raportowania emisji CO₂ i wdrażania strategii redukcji emisji. Pozwalają one na monitorowanie emisji w czasie rzeczywistym, obliczanie śladu węglowego poszczególnych pojazdów, a także analizę zużycia paliwa i energii. Dzięki nim menedżerowie mogą generować raporty dotyczące emisji CO₂, identyfikować obszary wymagające optymalizacji, wspierać kierowców w osiąganiu lepszych wyników (np. poprzez monitoring stylu jazdy), a w efekcie zredukować emisję CO₂ we flocie.
Mimo rosnącej świadomości, najnowsze dane wskazują, że polskie floty wciąż mierzą się z wyzwaniami w zakresie zrównoważonego rozwoju. Wielu menedżerów nie widzi korzyści z monitorowania emisji, a bariery takie jak koszty wdrożenia, brak wykwalifikowanych specjalistów czy słaba infrastruktura ładowania pojazdów elektrycznych wciąż pozostają realnymi przeszkodami. Jednakże, rosnąca presja regulacyjna (m.in. wspomniana Dyrektywa w sprawie sprawozdawczości) oraz oczekiwania rynku sprawiają, że redukcja emisji CO₂ i kompleksowe zarządzanie emisją CO₂ floty przestają być opcją, a stają się koniecznością dla długoterminowego sukcesu przedsiębiorstwa. Inwestycja w odpowiednie technologie i procesy to dziś inwestycja w przyszłość firmy i jej wpływu na środowisko.
